Knolcyperus (Cyperus esculentus) duikt steeds vaker op in onze Vlaamse landbouwpercelen. Het is een bijzonder hardnekkig onkruid dat zich razendsnel verspreidt via ondergrondse knolletjes. Opbrengst en kwaliteit worden bij hoge bezetting negatief beïnvloed. De bestrijding is bijzonder moeilijk. Insleep voorkomen is dus de boodschap!
Vroege herkenning en een doordachte aanpak zijn cruciaal om erger te voorkomen. Nu de meeste teelten de grond nog niet volledig bedekken, zijn clusters van knolcyperus goed zichtbaar! Wees dus extra alert!
Wat is knolcyperus?
Knolcyperus is een meerjarig onkruid uit de cypergrassenfamilie. De plant ziet eruit als een soort gras, maar heeft driehoekige stengels en vormt ondergronds een uitgebreid netwerk van wortelstokken en kleine knolletjes. Net die knollen maken het zo moeilijk om de plant te bestrijden: ze slaan energie op en zorgen voor een snelle hergroei, zelfs na maaien of oppervlakkige bewerkingen.
Knolcyperus is te herkennen aan:
- Grasachtig uiterlijk, donkergroene bladeren.
- Driehoekige stengel (typisch voor cypergrassen).
- Kleine bruine bloeiaren in de zomer.
- Ondergronds: een wirwar van knolletjes en wortels.
Hoe verspreidt knolcyperus zich?
In ons klimaat verspreidt knolcyperus zich zowel via knolletjes en worteluitlopers als via het zaad. En dat gaat sneller dan je denkt:
- Via grondbewerking: knolletjes worden versnipperd en verspreid bij grondbewerking.
- Via besmette machines of plantgoed: werktuigen die op besmette percelen gebruikt zijn, kunnen het onkruid verspreiden naar andere velden.
- Via zaden en rizomen.
Hoe kan je knolcyperus herkennen op het veld?
Knolcyperus begint meestal in kleine groepjes, vaak op warme, lichte gronden of plaatsen met storingen (sporen, kopakkers). De plant groeit traag in het voorjaar, maar versnelt vanaf juni.
Let vooral goed op bij:
- Hardnekkige “grasjes” die niet reageren op standaard onkruidbestrijding.
- Vlekken die jaarlijks terugkomen en uitbreiden.
- Ondergronds netje van wortelstokken en knolletjes bij het uittrekken.
Bij twijfel: graaf een plant uit en laat ze zien aan jouw fytohandelaar of laat de diagnose stellen via een proefcentrum of teeltadviseur.
Wat kan je doen om knolcyperus te voorkomen?
Voorkomen is beter dan genezen – zeker bij een onkruid dat je jarenlang kan blijven achtervolgen.
- Hou machines proper: Reinig machines en werktuigen na gebruik op verdachte of besmette percelen.
- Gebruik schoon plantgoed: Geen compromissen – besmet plantgoed is een snelle bron van verspreiding.
- Wees voorzichtig met grondverzet: Vermijd het aanvoeren van grond van besmette locaties.
- Inspecteer regelmatig: Let vooral op in juni-juli, wanneer knolcyperus begint te domineren.
Hoe knolcyperus bestrijden?
Een succesvolle bestrijding vraagt een geïntegreerde aanpak. Er bestaat geen wondermiddel – maar met een combinatie van methodes is het wel beheersbaar.
Mechanisch:
- Uitdrogen/uitputten: Herhaal oppervlakkige eg- of schoffelbeurten om jonge scheuten te verzwakken.
- Uitputten: intensief maaien (minstens 4 maaibeurten) of begrazen
- Electrocutie
Chemisch:
- Bepaalde herbiciden zijn effectief, maar hebben meestal meerdere toepassingen nodig – mét aandacht voor het juiste groeistadium.
- In maïs: Steeds dubbele na-opkomst in sequentie toepassen, met voldoende bestrijdingsinterval (3-4 blad maïs: 50 g mesotrion + 500 g pyridaat integreren in spuitschema, 8-10 blad maïs: 50 g mesotrion + 500 g pyridaat, onderbladbespuiting, evt. toevoeging olie), op jong stadium knolcyperus (3-4 blad), toepassen bij groeizaam weer.
Teelttechnisch:
- Teelten met dichte bodembedekking (gras-klaver, mais met onderzaai) onderdrukken de groei door lichtconcurrentie.
Conclusie: wees er snel bij!
Knolcyperus is geen onkruid dat vanzelf verdwijnt. Integendeel: zonder gerichte actie breidt het zich elk jaar verder uit, met risico op grote opbrengstverliezen. Alertheid, goede hygiëne, en een planmatige aanpak maken het verschil.
Twijfel je of je te maken hebt met knolcyperus? Neem contact op met je voorlichter of teeltadviseur. Vroeg ingrijpen loont!
Bron: studienamiddag 'Geïntegreerde beheersing van knolcyperus' (28/05/2025) - VLAIO LA traject (Inagro, PVL, Hooibeekhoeve, UGent, HOGent)