Bij Boomkwekerij Wouters in Wuustwezel is de bodem niet zomaar een ondergrond, maar het kloppend hart van het bedrijf. Antoine Wouters, bedrijfsleider en bezieler, gelooft rotsvast in de kracht van een gezonde bodem. “In de bovenste vijf centimeter van de aarde speelt zich 80% van het bodemleven op deze planeet af. Daar moeten we dus zuinig mee omgaan,” klinkt het gepassioneerd.

Op 18 september 2025 organiseerde Boomkwekerij Wouters samen met Viaverda en B3W een uitwisselingsmoment rond bodemzorg en koolstofopbouw. Telers, onderzoekers en begeleiders kregen een rondleiding door Antoine Wouters en deelden praktijkervaringen. Vanuit het demonstratieproject OSBOBO toonde Emma Lanoo van Viaverda technieken om het organische stofgehalte in boomkwekerijbodems op peil te houden.

 

Ploegloos en met respect voor het bodemleven

Al meer dan vijftien jaar past Boomkwekerij Wouters niet-kerende grondbewerking toe. Door ploegloos te werken blijft het bodemleven intact en wordt het koolstofgehalte verhoogd. Het bodemleven varieert naargelang de diepte en omdat het beter is alles te laten zitten waar het zit, wordt aan niet-kerende bodembewerking gedaan. Dit draagt tevens bij aan een betere structuur, waterhuishouding en doorworteling. De bodem wordt niet omgewoeld, maar gevoed en beschermd.

 

Biologie boven chemie

Hoewel Boomkwekerij Wouters niet streeft naar een biolabel, is de teeltwijze sterk biologisch geïnspireerd. Chemische middelen worden tot een minimum beperkt. In plaats daarvan krijgen planten een vitaminekuur op biologische basis om hun weerbaarheid te verhogen. “Planten die op deze manier gekweekt worden zijn sterker en krijgen minder te maken met ziekten en plagen,” aldus Antoine Wouters.

Daarnaast wordt er sterk ingezet op het gebruik van bladmulch: versnipperd blad dat op de percelen wordt gestrooid. Het neemt de onkruiddruk niet volledig weg, maar het zorgt wel voor een reductie. Verder helpt het om de bodemtemperatuur stabiel te houden en vocht vast te houden.

De teeltwijze van Boomkwekerij Wouters is sterk biologisch geïnspireerd.	Bodemzorg en koolstofopbouw is een dagelijkse zorg voor Antoine Wouters.

 

Bemesting afgestemd op bodem en plant

De bemesting wordt afgestemd op de bodem, met focus op duurzame bemesting om de organische stof op peil te houden. Na 8 jaar teelt op een perceel, wordt er een mengsel van verteerde stalmest en groencompost op het perceel gebracht om dan tijdens 2 jaar een groenbemester in te zaaien. Er wordt veel Tagetes gezaaid, maar ook groenbemestermengsels met tot wel 14 verschillende soorten erin. De groenbemester wordt geklepeld en tijdens deze bewerking ook bespoten met fermenten om het bodemleven te stimuleren. Na enkele weken wordt de groenbemester met een krukasspitmachine met Kernerrol maximaal 15 cm diep ingewerkt. Ook hier worden voor de krukasspitmachine fermenten op de bodem gespoten.

Tijdens de teelt wordt er maar beperkt gebruikgemaakt van kunstmest, waarvoor er altijd organische kunstmest gekozen wordt. De hoeveelheid kunstmest wordt bepaald aan de hand van bodemanalyses, er wordt dus altijd gericht bemest op basis van advies.

 

Bloemenmengsels als bondgenoten

Tussen de teeltbedden zijn stroken met bloemenmengsels aangelegd. Wat vroeger spuitpaden met gras waren, zijn nu kleurrijke stroken vol biodiversiteit. Deze stroken trekken natuurlijke vijanden aan, stimuleren het bodemleven en zorgen voor jaarrond activiteit. Zelfs op warme februaridagen vliegen insecten op uit de bloeiende stroken.

 

Een proces van lange adem

Antoine Wouters benadrukt dat investeren in bodemkwaliteit tijd en geld kost. “Verwacht niet dat je ogenblikkelijk het verschil voelt in je portemonnee, maar je ziet de bodem en je gewassen wel jaar na jaar vooruitgang maken. En dat is waar het om gaat,” zegt hij. Boomkwekerij Wouters bewijst dat een levende bodem niet alleen ecologisch, maar ook economisch rendeert. Het is een verhaal van visie, volharding en respect voor de natuur.

 

Organische stof in boomkwekerijbodems

Het demonstratieproject OSBOBO loopt stilaan op zijn einde. Dit uitwisselingsmoment was dan ook een ideale gelegenheid om enkele resultaten uit het project te delen. Er werden proeven voorgesteld die tijdens de twee jaar van het project werden opgevolgd. Dit ging enerzijds om percelen waarbij jaarlijks groencompost onder de bomenrij werd gestrooid om zo de jaarlijkse afbraak van organische stof te compenseren. Anderzijds was er een proef waarbij afdekmaterialen werden ingezet op de rij om onkruid te reduceren. Daarbij komt het organisch materiaal bovendien langzaam in de bodem terecht en verrijkt die zo.

Ook werd er getest of de inzaai van gras tussen de rijen Prunus laurocerasus ‘Rotundifolia’ potentieel biedt om het overschot aan nutriënten in het eerste groeiseizoen op te vangen en bijkomstig mechanische onkruidbestrijding te reduceren. Hier zagen we dat het gras toch een sterk negatief effect had op de groei van de sierheesters, zowel naar competitie voor nutriënten als water.

Twee langetermijnproeven werden voorgesteld waarin houtsnippers, (de grove fractie van) groencompost en combinaties van deze middelen om de twee jaar worden ingewerkt aan verschillende dosissen. Deze proeven tonen aan dat de organische stof in deze percelen zich aan het opbouwen is en er bovendien geen te hoge stikstofresiduen werden gevonden in het najaar. In het eerste groeiseizoen werd vastgesteld dat de planten waarbij houtsnippers in de bodem werden gebracht een lichtere kleur vertoonden dan de andere objecten. Dit komt omdat de houtsnippers stikstof onttrekken aan de bodem tijdens het verteringsproces, waardoor die niet ter beschikking staat van de planten. Dit kan groeireductie opleveren, wat ook in deze proef het geval was. Een organische bijbemesting kan in zo’n geval soelaas bieden. Opmerkelijk is het effect van deze toevoegingen op de infiltratiesnelheid van water op de percelen. Daar waar groencompost en/of houtsnippers werden ingewerkt, kon water vlotter infiltreren in de bodem. Houtsnippers zorgen voor het grootste resultaat op korte termijn, aangezien het hout veel lucht in de bodem brengt, waarlangs het water kan doorsijpelen.

Deze presentatie sloot mooi aan bij de getuigenis van Antoine Wouters. Klik hier voor een terugblik op het uitwisselingsmoment en een link naar de presentatie.

 

	Conclusie De algemene conclusie van de dag luidt als volgt: organische stofopbouw is een werk van lange adem, maar wel een die zich bijzonder kan lonen, met positieve gevolgen voor bodem, mens en natuur.

 

Meer info

Dominique Van Haecke
Emma Lanoo

Dit uitwisselingsmoment kaderde in het project 'OSBOBO: Organische Stof in BOomkwekerij BOdems'.