Een vereiste voor een langer aanbod van yacon op de versmarkt is een goede bewaring. In kader van het project CropExplore for Farmers: ‘Exploratie van duurzame gewassen voor toepassingen in de Vlaamse circulaire bio-economie’ werd bewaring van yacon verder onderzocht. Het Vlaams Centrum voor Bewaring van Tuinbouwproducten (VCBT) heeft recent weer bewaaronderzoek uitgevoerd.

Ze gingen op zoek naar de ideale curingtemperatuur. Uit hun eerder onderzoek kwam er geen duidelijk positief effect van curing (24°C tijdens 1 week) naar voren. Immers, het ene seizoen gaf het een positief effect van minder gewichtsverlies en beperkter bederf. Maar in het daarop volgend seizoen gaf onmiddellijk bewaren van de knollen bij 12°C (90% RV) een betere houdbaarheid.

Ideale curingtemperatuur vinden

Pas geoogste knollen tijdens een korte periode op hogere temperatuur brengen is nodig voor een kwaliteitsvolle bewaring. Dit proces (curing) zorgt voor wondheling en verdere afrijping van de tere schil. Voor 2 rassen (meest courante gele soort en Morado) werden houdbaarheid en bewaarbaarheid onderzocht bij twee verschillende curingcondities en vergeleken met bewaring onmiddellijk bij 12°C (85% RV).

De ene curingtemperatuur was 24°C tijdens 5 dagen en de andere was 28°C tijdens 5 dagen telkens bij 95% RV, vervolgens bewaarcondities van 12°C (85% RV). De afbouw van de temperatuur naar de bewaartemperatuur (12°C) verliep in 2 trappen lineair (naar 18°C en vervolgens naar 12°C) tijdens 24 u. De knollen zijn dan op houdbaarheid beoordeeld na curen, na 1 maand (23 december 2024) en na 3 maanden (24 februari 2025).

Gewichtsverlies beperkt bij curing met 24°C

Zowel voor Morado als voor de meest courante gele soort (gele schil variëteit) blijft het gewichtsverlies beperkter na de curingconditie van 24°C dan voor de overige bewaarcondities. De gewichtsverliezen lopen wel ook na 1 maand hoog op tot 24% voor Morado en 29% voor het andere ras (figuur 1). De knollen zijn gevoelig voor bederf, verschrompelen sterk en verliezen tot 50% van hun oorspronkelijk gewicht (na 1 maand) en wel tot 70% na 3 maand.

Figuur 1: Gewichtsverlies voor beide rassen voor verschillende condities na curen en tijdens bewaring (Bron: VCBT 2025)

Hardheid van knollen daalt minder na 24°C curing

Beide rassen hebben bij start een gelijkaardige hardheid, na curen neemt deze hardheid af. Het curen bij 24°C zorgt in vergelijking met de andere bewaarcondities, voor een beter behoud van hardheid. Dit positief effect is enkel significant voor de 1 maand bewaring, in verder bewaring gaat de significantie verloren. De hardheid van de knollen neemt met meer dan 50% af, al na 1 maand bewaren.

Figuur 2: Hardheid bij start (21/11/24), na curen (25/11/24) en na bewaren (23/12/24 en 24/02/25) voor beide rassen voor de verschillende curingcondities. (Bron: VCBT 2025)

Langdurige bewaring hoog gegrepen dit seizoen

Het verschrompelen van de knollenoppervlakte is minder na 1 week curing bij 24°C, maar na de bewaring van 1 maand zijn de knollen over al de bewaarcondities sterk verschrompeld. Het bederf door schimmelaantasting is minder in knollen blootgesteld aan curing temperatuur van 24°C. Het schimmelbederf is bij beide rassen meer bij onmiddellijk bewaring bij 12°C of bij 28°C curing.

Deze bewaarcondities lieten wel geen 3 maanden lange kwalitatieve bewaring toe in dit seizoen. De meerwaarde die curing op 24°C biedt op vlak van bewaarkwaliteit van de knollen dit seizoen, geldt enkel voor 1 maand bewaring.

Meer info

Helena Arents

Elise Locus (VCBT)

Dit onderzoek kadert in het VLAIO-LA project 'CropExplore For Farmers Exploratie van duurzame gewassen voor toepassingen in de Vlaamse circulaire bio-economie'.