De afgelopen 4 jaar werd binnen het VLAIO LA traject 'OP-PEIL: Opportuniteiten voor Peilgestuurde Drainage in Vlaandere,', samen met een aantal partners, het potentieel van peilgestuurde drainage en, bij uitbreiding, subirrigatie onderzocht. Daarvoor werden een aantal proeven aangelegd, waarvan de laatste afgelopen seizoenen in aardappel.
Hierbij werd onder één van onze proefpercelen gebruikgemaakt van een peilgestuurd drainagesysteem. Door water in de drains te pompen en in de verzamelput een stop op de afvoer naar de sloot te plaatsen, voerden we ondergronds water aan. Op die manier kan het water in de bodem infiltreren en wordt een stijging van het grondwater beoogd. Bij een voldoende sterke stijging zou via capillaire werking vocht aan het gewas kunnen worden aangeleverd. Dit laatste hebben we in onze proeven echter niet kunnen bereiken.
| Foto's: Verzamelput van de peilgestuurde drainage met regelbuis (links) en aanvoerput voor subirrigatie (rechts). |
Effect op het grondwaterniveau
Door de droge omstandigheden die we hebben gekend afgelopen voorjaar hebben we een aantal keer kunnen subirrigeren. Op onderstaande grafiek is het effect van continue subirrigatie tussen 11 en 18 augustus 2025 weergegeven. Tijdens die periode werd 715m³ water in de drains gepompt. Omwille van die grote hoeveelheid water werd het subirregeren al na 7 dagen weer stopgezet.
In onze zandgrond zien we een snelle stijging van de grondwatertafel onder het perceel. Op 6 uren steeg het grondwater met 30cm. Vanaf dan bleef de bijkomende stijging beperkt. Eens het grondwater 40cm boven het initiële niveau steeg, kon enkel nog dat niveau behouden blijven onder invloed van aanhoudende subirrigatie. Wanneer de aanvoer van water stopt, daalt het grondwaterniveau snel terug tot het initiële niveau.
 |
| Tabel: Effect van subirrigatie. |
Effect op naburige grachten en percelen
Ook in de sloot langs het gesubirrigeerde perceel en in het naburige, ongedraineerde perceel werd het grondwaterniveau continu opgevolgd. Uit die metingen, ook weergegeven in bovenstaande grafiek, blijkt dat ook het waterniveau in de sloot aanzienlijk stijgt onder invloed van subirrigatie. Ook onder het naburige perceel zien we, weliswaar beperkter, een stijging van de grondwatertafel. Het water dat richting de sloot en naburige percelen beweegt, draagt niet bij aan de vochthuishouding onder het eigen perceel en is dus verloren.
Effect op het bodemvochtgehalte
Door via subirrigatie de bodem te vernatten en het grondwater te doen stijgen, zou tijdens het groeiseizoen meer water opstijgen via capillaire werking van de bodem. In onze percelen werden op 15, 45 en 75cm onder het maaiveld bodemvochtsensoren geplaatst om dit effect te monitoren. Wij hebben echter op geen enkele diepte hogere vochtgehaltes gemeten als gevolg van subirrigatie.
De capillaire opstijging heeft afgelopen seizoen de gewaswortels dus niet kunnen bereiken. De periode van subirrigatie was echter met slechts 7 dagen beperkt, waardoor het bodemvocht mogelijk onvoldoende tijd had om te reageren. In een eerdere proef bij ons en in proeven op andere locaties, kon namelijk wel een stijging van het bodemvocht worden gerealiseerd door subirrigatie en dit tot op 45cm diepte. In die gevallen kon subirrigatie langer aanhouden, vanwege hogere waterbeschikbaarheid.
Meer info
Laure Braeckman
Elise Vandewoestijne
Dit artikel kadert in het project 'OP-PEIL: Opportuniteiten voor peilgestuurde drainage in Vlaanderen'.
