Begin juli 2025 werd het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FAVV) op de hoogte gebracht van de vondst van een dood exemplaar van de Japanse kever (Popillia japonica) in het magazijn van een bedrijf. De ontdekking werd gedaan door een alerte werknemer. Bij een daaropvolgende inspectie ter plaatse werd een tweede dode kever aangetroffen tussen recent geleverde metalen onderdelen, afkomstig van een bedrijf in het besmet gebied in Noord-Italië.

Hoewel het om dode kevers gaat, neemt het FAVV deze eerste vaststelling zeer ernstig. P. japonica is een schadelijke exoot die op de lijst van prioritaire quarantaineorganismen van de Europese Unie staat. Dit betekent dat er verplichte maatregelen gelden om introductie en verspreiding te voorkomen, zoals vastgelegd in Uitvoeringsverordening (EU) 2023/1584.

Snelle en gerichte actie

Het FAVV heeft onmiddellijk het toezicht in de omgeving van het bedrijf versterkt. Er werden vallen geplaatst om na te gaan of er zich mogelijk levende kevers in het gebied bevinden. Tot op heden zijn er in deze vallen nog geen andere exemplaren aangetroffen. Het toezicht zal de komende maanden worden voortgezet.

De Japanse kever is sinds 2014 aanwezig in Italië en sinds 2017 in Zwitserland. Het volwassen insect is ongeveer 1 cm groot en herkenbaar aan zijn metaalgroene kop en koperkleurige dekschilden. Hij kan gemakkelijk met het blote oog worden waargenomen en zonder gevaar met de hand worden gevangen. De Japanse kever wordt vaak verward met andere keversoorten die in België voorkomen, zoals de rozenkever of de meikever. De Japanse kever kan echter onderscheiden worden door vijf opvallende plukjes witte borstelharen aan weerszijden van het achterlijf, plus twee aan het uiteinde.

Schadelijke impact op landbouw en natuur

De Japanse kever vormt een ernstig risico voor de landbouw, de sierteelt en de natuur. Volwassen kevers voeden zich met bladeren, bloemen en vruchten van meer dan 400 plantensoorten, waaronder maïs, druiven, aardbeien, rozen en diverse loofbomen. De larven voeden zich met graswortels en kunnen schade toebrengen aan graslanden, sportvelden en gazons.

In regio’s waar de soort zich vestigt, kan ze zich snel voortplanten en grote schade veroorzaken. In de Verenigde Staten bijvoorbeeld, waar de kever al sinds 1916 voorkomt, wordt jaarlijks voor honderden miljoenen dollars schade geregistreerd. Binnen Europa, komt de kever naast Noord-Italië ook voor in de Azoren (Portugal) en Zwitserland, twee populaire vakantiebestemmingen.

De Japanse kever is meelifter

De recente vondsten bevestigen dat de Japanse kever zich vooral verspreidt via menselijk transport. Het meeliften van volwassen insecten op voertuigen (vrachtwagens, vliegtuigen, treinen, auto’s, caravans, …) en goederen (kampeermateriaal, bagage, …) afkomstig uit besmette gebieden is de voornaamste manier van verspreiding. De larven kunnen ook aanwezig zijn in de grond of in het teeltsubstraat (vb: potgrond) van potplanten. Zo werd in Spanje recent nog een kever aangetroffen in de bagage van een reiziger uit Italië. In de Elzas in Frankrijk werden kevers gevangen in vallen die geplaatst waren nabij een treinstation en op een snelwegparking. Ook in Duitsland, Zwitserland en Slovenië worden regelmatig meeliftende insecten - afkomstig uit de besmette gebieden - gevangen in vallen langs de verbindingswegen.

Ook in België worden jaarlijks feromoonvallen ingezet om de introductie van deze keversoort tijdig op te sporen en te voorkomen dat er zich een populatie kan vestigen. Het FAVV plaatst daarvoor vallen op 40 strategische locaties in het hele land, zoals invoer- en transportplaatsen (luchthavens, vrachtwagenparkings, … ) en openbaar groen in de buurt van plaatsen waar de kans op introductie het grootst is.
Het FAVV controleert deze vallen gedurende het volledige vliegseizoen van de kever, van begin juni tot eind september.

Wat te doen bij een vermoeden?

Professionals die vermoeden een Japanse kever te hebben gezien of gevangen, worden gevraagd dit zo snel mogelijk te melden aan de lokale controle-eenheid van het FAVV via het meldingsformulier (bijlage 2). Consumenten kunnen dit doen via de app ObsIdentify of via www.waarnemingen.be. Wanneer de app de kever op basis van de ingevoerde foto herkent als de Japanse kever, wordt het FAVV automatisch verwittigd en volgt er een verdere opvolging van de melding. Kennis en snelle actie zijn cruciaal om te vermijden dat de soort zich in ons land vestigt.

Voor meer informatie over Popillia japonica, het identificeren ervan en de bestrijdingsmaatregelen, raadpleeg het technische richtsnoer op de website van het FAVV of de Pest Survey Card van EFSA.

Bron

FAVV

Meer info

Liesbet Van Remoortere