Neerslagtekort en zonuren nemen historische waarden aan
De voorbije twee maanden is er uitzonderlijk weinig regen gevallen in Vlaanderen. Volgens het KMI viel er in maart en april samen slechts 27,8 mm neerslag in Ukkel, terwijl dit normaal 106 mm bedraagt. Nog minder neerslag viel aan de kust en in de Polders.
Maart en april waren ook heel zonnige maanden met respectievelijk 199u 12min zon (normaal: 125u 45min) en 248u 41min zon (normaal: 171u 16min). Ook de maand mei lijkt deze trend te volgen. De komende twee weken blijven warm, zonnig en zonder neerslag, wat ervoor zorgt dat we in uiterst droge omstandigheden verkeren.
Door toenemende evapotranspiratie - verdamping door groeiende planten - zal de situatie helaas alleen maar verergeren.
De grafiek toont de totale neerslagsom van de voorbije 90 dagen. 8 mei is de droogste situatie sinds de metingen vanaf 1970 (Bron: KMI)
Dalende waterstanden
De waterpeilen van de bevaarbare en onbevaarbare waterlopen kennen een snelle daling. Op verschillende locaties zijn deze al laag, hoewel ze op de meeste plaatsen nog binnen de normale waarden voor deze tijd van het jaar liggen. Voor een beperkt aantal waterlopen worden de ecologisch minimale debieten niet gehaald.
De grondwaterstanden tonen een gemengd beeld. In het westen en noorden van Vlaanderen zijn de grondwaterstanden laag tot heel laag voor de tijd van het jaar. In het oosten variëren de grondwaterstanden van laag tot hoog.
Droogtemaatregelen van toepassing bij code geel
De Vlaamse droogtecommissie volgt de droogtetoestand nauwgezet op. Het beheerniveau blijft behouden op code geel. Dit betekent dat waterbeheerders waakzaam zijn en preventieve maatregelen nemen om water te besparen zoals het vasthouden van water, peilverhogingen in poldergebieden en het stopzetten van omgekeerd spuibeheer.
Om verdere dalingen van waterpeilen en grondwaterstanden te beperken, roepen ze waterbeheerders en landbouwers op om blijvend zoveel mogelijk water vast te houden. Dit kan door:
- Kleine stuwen op te trekken om het waterpeil in waterlopen of perceelsgrachten op niveau te houden. Indien je hier meer info of begeleiding bij wenst, kan je hiervoor terecht bij Viaverda.
- Te investeren in peilgestuurde drainage zodat het beschikbare water niet verloren gaat. De drainages zijn normaal gezien al even gestopt met lopen, maar door het steeds frequenter voorkomen van weersextremen is een omvorming zeker het overwegen waard!
Op donderdag 8 mei vond het Provinciaal droogteoverleg van de provincie Oost-Vlaanderen plaats. Een overzicht van de opgelegde beperkingen en verboden op wateronttrekkingen is terug te vinden op de website van de gouverneur.
Onttrekking van oppervlaktewater: wat zegt de wetgeving?
Voor watercaptatie uit bevaarbare waterlopen (kanalen of rivieren) is een vergunning of een melding verplicht. Voor wateronttrekking uit onbevaarbare waterlopen is een melding nodig of een machtiging. Bij waterschaarste of droogte kunnen beperkingen of een verbod op watercaptaties of wateronttrekkingen ingesteld worden, zoals hierboven reeds beschreven.
Watercaptaties uit waterwegen
Het gebruik van oppervlaktewater uit bevaarbare waterlopen is meldings- of vergunningsplichtig.
Bij watervang van minder dan 500 m³ per jaar volstaat een melding bij De Vlaamse Waterweg. Vanaf 500 m³ is een vergunning nodig. Mobiele watercaptaties moeten verplicht vanop vaste locaties langs de waterweg gebeuren. Een uitzondering geldt voor aangelanden.
Bij te lage waterpeilen door droogte of bij aanwezigheid van toxische blauwalgen kan De Vlaamse Waterweg een tijdelijk captatieverbod (laten) instellen.
Raadpleeg:
Wateronttrekkingen uit onbevaarbare waterlopen en publieke grachten
Wie water wil onttrekken uit een onbevaarbare waterloop of publieke gracht, moet dit melden aan de waterloopbeheerder. Voor een permanente toelating moet je een machtiging aanvragen.
Lees meer over de voorwaarden en uitzonderingen
Bij waterschaarste en droogte kan de gouverneur tijdelijke onttrekkingsverboden of -beperkingen uit onbevaarbare waterlopen en publieke grachten instellen. En voor de bescherming van ecologisch heel kwetsbare onbevaarbare waterlopen en publieke grachten zijn permanente onttrekkingsverboden of -beperkingen, tijdens het volledige jaar of tijdens het groeiseizoen, mogelijk.
Raadpleeg:
- Het e-loket voor wateronttrekking voor de melding of aanvraag van een machtiging.
- Onderstaand geoloket wateronttrekking voor een overzicht van de waterlopen en publieke grachten waar onttrekkingsverboden van toepassing zijn.
Meer info
Het Waterportaal, Elise Vandewoestijne