Op vraag van de sector werden de resultaten van zes Vlaamse studies gebundeld in een samenvattend rapport. Dit rapport werd opgesteld in het kader van het project ‘GreenSupport’ en bevat informatie over de projecten ‘Groen Bouwen’, ‘WonderWalls’, ‘Total Value Wall’, ‘Ecocities’ en ‘Cooltowns’, en over een doctoraatsonderzoek aan UAntwerpen.

Effecten klimaatverandering

Door de grote veranderingen in het klimaat treden er steeds vaker hittegolven op, met in België een jaarlijkse oversterfte van 2 tot 6% tot gevolg. De klimaatverandering is het sterkst voelbaar in steden, door onder andere verkeer, industrie en de aanwezigheid van asfalt en beton, die warmte lang vasthouden en traag loslaten. Ook het gebrek aan vegetatie is hierin een belangrijke factor. Omdat vergroening steeds belangrijker wordt voor lokale temperatuurbuffering, werden wereldwijd al heel wat studies uitgevoerd rond het hygrothermisch effect van gevelgroen. Dit hygrothermisch effect geeft de impact van gevelgroen op vocht (hygro) en temperatuur (thermisch) van het gebouw weer en wordt bepaald door een combinatie van beschaduwing, evapotranspiratie en isolatie/ventilatie. Ook in Vlaanderen werd hier al onderzoek naar gedaan.

Figuur 1: Effecten van groen op een gevel.

Soorten gevelgroen

Er zijn twee types gevelgroen. Bij grondgebonden gevelgroen worden de planten in vollegrond geplaatst aan de voet van de gevel (direct op de gevel of indirect via een klimhulp bij klimplanten). Bij Living Wall Systemen (LWS) hangen de planten rechtstreeks aan de gevel. Er zijn heel wat voordelen gekoppeld aan gevelgroen, zoals een luchtzuiverende werking, verhoging van de biodiversiteit, minder geluidsoverlast en een extra esthetische waarde. De voordelen waar het rapport dieper op ingaat, zijn de temperatuurbufferende werking, wat resulteert in extra koeling in de zomer en opwarming in de winter, en het daarmee gepaard gaande energiebesparend effect.  

Verlaging van het Urban Heat Island effect

Het Urban Heat Island (UHI) effect is het fenomeen waarbij het stedelijk gebied aanzienlijk warmer is dan de omliggende plattelandsgebieden. Voornamelijk door menselijke activiteiten, de aanwezigheid van beton en asfalt, het gebrek aan vegetatie en de beperkte luchtcirculatie door de vele gebouwen, kan dit verschil oplopen tot wel 10°C. Een stijging van de omgevingstemperatuur met 1°C zorgt voor 2 tot 4% meer elektriciteitsverbruik. Dit effect, en bijgevolg ook het elektriciteitsverbruik, kan verkleind worden door meer groen te implementeren. Steden hebben echter maar een beperkte ruimte ter beschikking. Gevelgroen biedt hier de ideale oplossing.

Figuur 2: Temperatuur naargelang de locatie (Urban Heat Island) – Bron: Royal Meteorological Society.

Temperatuurbufferend effect

Binnen de projecten werden zowel modelsimulaties uitgevoerd als experimentele opstellingen in de praktijk onderzocht. Ook de verschillende types gevelgroen komen aan bod in het rapport. In alle onderzoeken, ongeacht het type gevelgroen, werd aangetoond dat er een minder groot verschil was tussen de minimum- en maximumtemperatuur van een muur met gevelgroen in vergelijking met een kale muur. Hieruit kan geconcludeerd worden dat een groot deel van de invallende zonnestralen geabsorbeerd en gereflecteerd wordt door de planten, waardoor de zonnestralen de achterliggende gevel niet kunnen bereiken. Op die manier wordt de temperatuur gebufferd. Eén van de belangrijkste conclusie was dat het grootste effect verkregen werd bij extremere temperaturen. Hoe warmer (kouder) de dag, hoe groter het koelend (isolerend) effect van gevelgroen.

Figuur 3: Temperatuurverschillen gemeten met de warmtecamera.

Voordelen voor de portemonnee

Gevelgroen zorgt dus voor buffering van extreme temperaturen. Als gevolg daarvan biedt het ook een energiebesparend effect. Uit verder onderzoek bleek dat het energieverbruik voor zowel verwarming als koeling lager lag in een huis met groene gevel dan in een huis zonder. In de winter fungeert de vegetatie als een extra isolatie en in de zomer zorgt ze voor beschaduwing, waardoor in beide gevallen de temperatuur gebufferd wordt en er dus ook energie bespaard kan worden.

Figuur 4: Energiebehoefte van een gebouw met gevelgroen in vergelijking met een gebouw zonder gevelgroen.

Vanuit deze resultaten wordt nu verder onderzoek gedaan om uiteindelijk tot een rekentool voor de bouwsector te komen.

Iedereen kan zijn steentje bijdragen

Deze studies bevestigen al enkele voordelen van gevelgroen. Er is nog meer onderzoek nodig, maar de positieve invloed ervan is alvast duidelijk. Hoe meer gevels er vergroend worden, hoe groter het effect ervan. Reden genoeg dus om dit in de toekomst meer te implementeren.

Het samenvattend rapport en de bijhorende informatiefiche zijn terug te vinden op www.viaverda.be/Publicaties/infofiche-gevelgroen.

Meer info

Femke De Neef